Ik vraag me wel eens af waarom we zoveel geld in meer veiligheid moeten blijven steken. Het kabinet stelt in 2015 € 10 miljoen beschikbaar, oplopend tot € 98 miljoen in 2017! Maar kan dat nou niet anders?
Repressieve veiligheidsmaatregelen
Elke keer als er iets gebeurt ontstaat er een roep om meer veiligheid. Denk aan de verhoogde dreiging van terrorisme in Nederland, wat kost dit de maatschappij wel niet. Miljoenen kan ik u vertellen. En wordt het daar leuker van? Waarschijnlijk niet, want preventief fouilleren, grenscontroles, afgelaste evenementen en de koning die straks alleen nog in een pausmobiel over straat kan maken de samenleving niet mooier.
Maar ook criminaliteit houdt ons dagelijks bezig. De ontwikkeling van nieuwe technologieën zoals intelligente camerasystemen, personen-volg systemen en body scanners kosten niet alleen veel geld, maar leveren ook een inbreuk op onze bewegingsvrijheid en privacy op.
En wat we ons wellicht onvoldoende realiseren is dat al die risico beperkende maatregelen ook iets doen met ons onderbewuste. Of het er echt veiliger van wordt is nog maar de vraag want de opponent (lees terrorist of crimineel) gaat op zoek naar een andere aanvalsmethode en dan begint het spel weer van voor af aan. Maar al die zichtbare maatregelen laten ons wel realiseren dat er dreiging is (onveiligheid). Ik ben van mening dat het gevoel van veiligheid bij mensen, zeker op de langere termijn, vaak niet beter maar juist slechter zal worden. Die maatregelen zijn er per slot van rekening niet voor niets.
En toch blijven we het doen. Maatregelen bedenken waarmee we de dreiging van criminaliteit en terrorisme kunnen bestrijden. Repressie heet dat in vakjargon.
Preventieve veiligheidsmaatregelen
Maar wat als we nu een omgeving kunnen creëren waar bepaalde vormen van die dreiging niet meer voor kunnen komen. Gewoonweg omdat ‘de opponent’ zich daar niet veilig voelt of omdat hij zijn actie daar niet ongezien kan voorbereiden of uitvoeren. Pas dan zouden we over preventie kunnen spreken.
En wellicht zouden we zo’n omgeving dan meteen een betere uitstraling kunnen geven dan wanneer we er later een hek omheen zetten of camera’s in hangen.
Preventieve maatregelen die wel helpen
Maar beste mensen, die methode bestaat al jaren; we noemen het Crime Prevention Through Environmental Design, oftewel CPTED. Een methode waarbij we in het ontwerp van gebieden of gebouwen rekening houden met de potentiele dreigingen en daar ontwerptechnische oplossingen voor bedenken. Denk heel simpel aan de fietsenstalling van een VMBO school. Als die tegenover het raam van de kamer van de directeur is geplaatst dan zal daar minder vandalisme optreden dan wanneer hij op het schoolplein staat waar geen toezicht van de schoolleiding is. Een aanslag door een explosief in een prullenbak is veel minder waarschijnlijk wanneer hij transparant is en je dus kunt zien wat iemand erin heeft gegooid.
Dit zijn maar kleine voorbeelden van een methodische aanpak als die van CPTED. We kijken daarbij vooral naar zaken als eigenaarschap, elk deel van een gebied of gebouw valt onder de verantwoordelijkheid van iemand. Maar ook zichtbaarheid, een fietstunnel valt geheel uit het zicht van derden waardoor een aanranding veel waarschijnlijker is dan wanneer er goed zicht is van buitenaf. Ook biedt duidelijkheid in een omgeving veel oplossingen, als een gebouw maar één ingang heeft dan is het voor een indringer veel moeilijke om binnen te komen en later ook weer ongezien te vertrekken.
Preventie kan dus wel, en ook nog tegelijk met het creëren van een omgeving die prettig aanvoelt voor een medewerker of bezoeker en waar de opponent zich juist niet veilig voelt. Crime Prevention Through Environmental Design!
Rob van Dijk RSE RCE ATO
Register Security Expert
Anti-Terrorism Officer